Ekonomia

Z pojęciem budżetu jako planu wiąże się pewna kwestia ter­minologiczna. Termin „budżet” bywa przez niektórych autorów używany na oznaczenie zasobów finansowych państwa (zasobów budżetowych), a termin „plan budżetowy” — dla określenia pla­nu tworzenia i wykorzystania tych zasobów. Sprawy terminolo­giczne są oczywiście rzeczą umowną, a zatem wtórną. Istota rze­czy polega na tym, iż w rzeczywistości występują dwa zjawiska: zarówno same zasoby finansowe państwa, jak i plan ich two­rzenia i wykorzystania.…

Budżet jest planem dochodów i wydatków w zasadzie bez­zwrotnych. Jednak wyjątkowo i marginesowo mogą wy­stąpić w nim pożyczki (głównie pożyczki od ludności, np. w Pol­sce Ludowej pożyczka z 1946 r. i z 1951 r. — II, 4, f).Budżet jest planem dochodów i wydatków scentralizo­wanych. Są to więc dochody i wydatki państwa jako całości, jako jednolitego podmiotu władzy i własności. Fakt, że różne dochody budżetowe (np. podatki), są pobierane, a…

Treść budżetu powinna być zgodna z elementami rzeczowymi planów społeczno-gospodarczych. W planach tych ustala się rozmiary i rodzaj produkcji, spożycia, inwestycji, rezerw. Omawiane plany, określając rozmiary oraz strukturę two­rzenia, podziału ii ostatecznego zużycia produktu społecznego, a w szczególności dochodu narodowego, stanowią podstawę do­chodów budżetu i określania kierunku wydatków budżetowych. Budżet państwa nie ma własnych zadań i celów, odmiennych od zadań wynikających z planu. Realność budżetu jest więc zabez­pieczona realnością planu…

Wynika to —- mówiąc ogólnie — z dwóch ty­pów przyczyn: po pierwsze, z faktu stosowania różnych metod w planowaniu rzeczowym i budżetowym, a po drugie stąd, iż zasoby budżetu nie są jedynymi źródłami finansowania planowa­nych zadań państwa. Różnica w metodzie planowania polega m.in. na tym, że w planowaniu budżetowym określa się pełne kwoty dochodów i wydatków poszczególnych rodzajów, a klasyfikacja opiera się na różnorodnych kryteriach grupowania dochodów i wy­datków…

Druga trudność zharmonizowania budżetu i planu gospodar­czego ma natomiast strukturalny, głębszy charakter i wynika z wieloczłonowości finansów socjalistycznych (I, 2). Zadania rze­czowe planu są bowiem finansowane zarówno z budżetu, jak i z innych źródeł (z własnych środków przedsiębiorstw państwo­wych, z kredytu bankowego). W związku z tym jednemu plano­wi gospodarczemu odpowiadają w sferze finansowej trzy źródła finansowania (pomijamy tu środki ubezpieczeń państwowych ze względu na ich marginesowe znaczenie), co graficznie…

Budżet państwa jest planem finansowym zatwierdzanym przez parlament (najwyższy organ władzy państwowej, w Polsce — przez Sejm). Ta cecha budżetu akcentuje jego rolę prawną i polityczną. Jest ona związana z genezą budżetu i his­torycznym, długotrwałym procesem zdobywania przez organy przedstawicielskie uprawnień finansowych, walki politycznej o te uprawnienia. Dziś reguła parlamentarnej akceptacji jest powszech­nie przyjęta zarówno w państwach socjalistycznych, jak i nie- socjalistycznych.Budżet państwa jest w dotychczasowej praktyce planem rocznym.…